जिल्लाकाे परिचय 2075-09-17

१ रुकुम पश्चिम जिल्लाको संक्षिप्त परिचय 

• मध्यकालिन वाइसे राज्यमध्ये रुकुमकोट, मुसिकोट, बाँफिकोट, गोतामकोट र जहारीकोट राज्यहरु पनि पर्दथे । यी राज्यमध्ये रुकुमकोटमा रुक्मीणी नाम गरेकी देवीको मन्दिर रहेको थियो । रुक्मीणी देवीको नाम अपभ्रंस भएर रुकुमकोट भएको र रुकुमकोट शब्दबाटै रुकुम नाम रहन गएको किम्बदन्ती पाइन्छ ।
• वि.सं. २०७४ मा रुकुम जिल्लालाई २ जिल्लामा विभाजन गरेपछि रुकुम पश्चिम र रुकुम पूर्व गरी दूई भागमा यो जिल्ला विभाजन भयो । हाल कर्णाली प्रदेश अन्तरगत पर्ने यस रुकुम पश्चिम जिल्लाको पूर्वी सीमानामा रुकुम पूर्व, पश्चिम सीमानामा जाजरकोट, उत्तरमा डोल्पा र दक्षिणमा सल्यान र रोल्पा जिल्लाहरु पर्दछन । करीब १ लाख ५५ हजार जनसख्या भएको यस जिल्लाको सदरमुकाम मुसिकोट हो । यस जिल्लामा हिमाली, पहाडि र तराईसम्मकै हावापानी पाइन्छ । विभिन्न ताल तथा प्राकृतिक सौन्दर्यले भरिपूर्ण यो जिल्लमा विभिन्न जात जाति र भाषा भाषीका मानिसहरु वसोवास गर्दछन । उनीहरुको रहन सहन र कला संस्कृति पनि विविध खालको छ ।
• यस जिल्लाका मानिसको मुख्य पेशा कृषि नै हो । विस्तारै सरकारी सेवा तथा अन्य पेशा व्यवसाय अबलम्बन गर्ने मानिसहरुको संख्या पनि बढी रहेको अवस्था छ । राप्ती लोकमार्ग र मध्य पहाडि लोकमार्ग जस्ता सडक सञ्जाल यस जिल्लामा पनि पर्दछन । ग्रामीण सडकहरुको निर्माण कार्य पनि भैरहेको छ । जिल्लाको भौगोलिक बनोट विकट खालको रहेको छ ।

२ जिल्लाको तत्थ्याकीय वस्तुस्थिति

सीमाना	पूर्वी सीमानामा रुकुम पूर्व, पश्चिम सीमानामा जाजरकोट, उत्तरमा डोल्पा र दक्षिणमा सल्यान र रोल्पा
क्षेत्रफल	२११२.७७ व.कि.मी.
जनसख्या	१६६३५४	(२०७८को जनगणनानुसार)
निर्वाचन क्षेत्र	प्रतिनिधि सभाका लागि              १
	प्रदेशसभाका लागि            २
स्थानीय तह	नगरपालिका                ३
	गाऊपालिका                 ३
मुख्य जातिहरु	बम्हाण, क्षेत्री, जनजाति, दलित
मुख्य भाषा	नेपाली, मगर
साक्षरता	पूर्ण साक्षरता जिल्ला घोषणा भएको	९७ प्रतिशत साक्षर
स्थानीय एफ एम रेडियो	६ वटा
धर्म	हिन्दू, इसाई, बौद्धिष्ट
मुख्य पेशा	कृषि
मुख्य राजनीतिक दलहरु	नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत माक्सवादी-लेनिनवादी), नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत समाजवादी) , नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी-केन्द्र), नेपाली काग्रेस, नयाँ शक्ति, नेकपा विप्लव, राष्ट्रिय जनमोर्चा
लोकमार्गहरु	राप्ती लोकमार्ग र मध्य पहाडी लोकमार्ग
विमानस्थल	सल्ले र चौरजहारी  २
बैक तथा वित्तिय सस्थाहरु	सरकारी बैकहरुमा नेपाल बैक, राष्टिय वाणिज्य बैक, कृषि विकास बैक तथा विभिन्न ९ बटा प्राइभेट बैकहरु सञ्चालनमा रहेका
सुरक्षा निकायहरु	नरसिंह दल, नेपाली सेना
	जिल्ला प्रहरी कार्यालय
	सशस्त्र प्रहरी बल, ४७ नं.
	राष्टिय अनुसन्धान जिल्ला कार्यालय

३ जिल्लाको नक्सा 

---